ZwiÄ™kszanie równoÅ›ci pÅ‚ci przekÅ‚ada siÄ™ na dÅ‚uższÄ… oczekiwanÄ… dÅ‚ugość życia zarówno kobiet, jak i mężczyzn, przy czym ten wzrost jest wiÄ™kszy w przypadku paÅ„ – zauważyli naukowcy z Imperial College London. Ma na to wpÅ‚yw lepszy dostÄ™p kobiet do edukacji, również zdrowotnej, a co za tym idzie także do opieki zdrowotnej. Jak podkreÅ›lajÄ… badacze, oznacza to także powiÄ™kszajÄ…cÄ… siÄ™ dysproporcjÄ™ miÄ™dzy dÅ‚ugoÅ›ciÄ… życia kobiet i mężczyzn, ponieważ panie statystycznie żyjÄ… dÅ‚użej. Ta tendencja jednak siÄ™ zmienia w zależnoÅ›ci od socjoekonomicznych uwarunkowaÅ„ danego paÅ„stwa. PrzykÅ‚ady krajów o wysokich dochodach, gdzie różnica w dÅ‚ugoÅ›ci życia siÄ™ zmniejsza, pokazujÄ…, że to panowie koniec koÅ„ców bardziej korzystajÄ… na równoÅ›ci pÅ‚ci. Prawdziwym problemem wciąż pozostaje jednak kwestia wyrównywania szans kobiet w krajach o niższych dochodach, zwÅ‚aszcza do edukacji.
– OdkryliÅ›my, że wiÄ™ksza równość pÅ‚ci na Å›wiecie wiÄ…zaÅ‚a siÄ™ z powiÄ™kszaniem siÄ™ nierównoÅ›ci pomiÄ™dzy pÅ‚ciami w zakresie oczekiwanej dÅ‚ugoÅ›ci trwania życia. Kraje o najwyższym wskaźniku równoÅ›ci pÅ‚ci miaÅ‚y również najlepszy wynik w zakresie oczekiwanej dÅ‚ugoÅ›ci trwania życia, zarówno wÅ›ród kobiet, jak i wÅ›ród mężczyzn, ale wzrost byÅ‚ wiÄ™kszy wÅ›ród kobiet, w zwiÄ…zku z czym różnica miÄ™dzy pÅ‚ciami w tym zakresie siÄ™ powiÄ™kszyÅ‚a – mówi w wywiadzie dla agencji Newseria Innowacje dr Ana-Catarina Pinho-Gomes z The George Institute for Global Health, Imperial College London.
Badanie oparto na danych ze 156 krajów. Eksperci badali powiÄ…zania miÄ™dzy kwestiÄ… równoÅ›ci pÅ‚ci a oczekiwanÄ… dÅ‚ugoÅ›ciÄ… trwania życia (Life Expectancy, LE). Równość pÅ‚ci oszacowano za pomocÄ… globalnego indeksu różnic miÄ™dzy pÅ‚ciami (mGGGI), którego podstawÄ… byÅ‚ indeks opracowany przez Åšwiatowe Forum Ekonomiczne w latach 2010–2021. Wskaźnik ten wzrósÅ‚ w ujÄ™ciu globalnym z 58 proc. w 2010 roku do 62 proc. w 2021 roku. Jak okreÅ›lili badacze, każdy wzrost wskaźnika mGGGI o 10 proc. wiÄ…zaÅ‚ siÄ™ ze wzrostem LE u kobiet o 4,3 miesiÄ…ca i u mężczyzn o 3,5 miesiÄ…ca. OznaczaÅ‚o to wiÄ™kszÄ… o osiem miesiÄ™cy różnicÄ™ miÄ™dzy pÅ‚ciami.
– Na caÅ‚ym Å›wiecie kobiety zasadniczo żyjÄ… dÅ‚użej niż mężczyźni. Jest wiele przyczyn takiego stanu rzeczy. Natomiast w krajach, w których wystÄ™puje wiÄ™ksza równość pÅ‚ci, kobiety dysponujÄ… wiÄ™kszymi możliwoÅ›ciami – chodzÄ… do szkoÅ‚y, sÄ… lepiej wyksztaÅ‚cone i to daje im szansÄ™ zyskania niezależnoÅ›ci, zarówno finansowej, jak i spoÅ‚ecznej. Oznacza to, że osiÄ…gajÄ… wyższe dochody i mogÄ… w życiu wiÄ™cej, co przekÅ‚ada siÄ™ na możliwość lepszego dbania o zdrowie wÅ‚asne i osób z ich otoczenia – mówi dr Ana-Catarina Pinho-Gomes.
Ten aspekt ma szczególne znaczenie dla krajów o niskim lub Å›rednim dochodzie. Tam, gdzie jest brak równoÅ›ci pÅ‚ci, odnotowuje siÄ™ wyższÄ… zachorowalność i Å›miertelność przykÅ‚adowo wÅ›ród kobiet rodzÄ…cych, co może siÄ™ wiÄ…zać z mniejszym stopniem wykorzystania usÅ‚ug opieki zdrowotnej okoÅ‚oporodowej.
Badacze odkryli, że w różnych regionach (podzielonych nie tyle geograficznie, co raczej socjoekonomicznie) 10-proc. wzrost wskaźnika mGGGI przekÅ‚adaÅ‚ siÄ™ na inne różnice w oczekiwanej dÅ‚ugoÅ›ci życia kobiet i mężczyzn. Co ciekawe, w krajach o wysokich dochodach i wysokim wskaźniku równoÅ›ci pÅ‚ci miaÅ‚a miejsce nawet odwrotna od globalnej tendencja – luka miÄ™dzy spodziewanÄ… dÅ‚ugoÅ›ciÄ… życia kobiet i mężczyzn skurczyÅ‚a siÄ™ o sześć miesiÄ™cy. Dla porównania w Azji PoÅ‚udniowej i PoÅ‚udniowo-Wschodniej oraz Oceanii zwiÄ™kszyÅ‚a siÄ™ o 13 miesiÄ™cy, a w Afryce Subsaharyjskiej – o 16 miesiÄ™cy.
– To oznacza, że w krajach o wysokich dochodach mężczyźni w wiÄ™kszym stopniu korzystajÄ… na równoÅ›ci pÅ‚ci niż kobiety. WiÄ™ksza równość pÅ‚ci nie wiąże siÄ™ tam z powiÄ™kszeniem luki w dÅ‚ugoÅ›ci życia, tylko z jej zmniejszeniem. Wynika to z tego, że równość pÅ‚ci wydÅ‚uża oczekiwanÄ… dÅ‚ugość życia zarówno kobiet, jak i mężczyzn, ale w krajach o wyższych dochodach wzrost ten jest wiÄ™kszy w przypadku mężczyzn – wyjaÅ›nia ekspertka.
Rozbieżność miÄ™dzy krajami o wysokich dochodach i innymi regionami badacze tÅ‚umaczÄ… w ten sposób, że korzyÅ›ci pÅ‚ynÄ…ce z równoÅ›ci pÅ‚ci sÄ… poczÄ…tkowo odczuwane tylko przez kobiety, ale później rozciÄ…gajÄ… siÄ™ na mężczyzn. Może to wynikać z faktu, że wiÄ™kszy udziaÅ‚ kobiet w życiu politycznym, gospodarczym i spoÅ‚ecznym przynosi szerokie korzyÅ›ci dla caÅ‚ego spoÅ‚eczeÅ„stwa, również dla panów. Dlatego zajÄ™cie siÄ™ dÅ‚ugotrwaÅ‚ymi nierównoÅ›ciami pÅ‚ci i wzmocnienie pozycji kobiet może pomóc w przedÅ‚użeniu dÅ‚ugowiecznoÅ›ci zarówno kobiet, jak i mężczyzn.
Badacze zauważyli jednakże, że w ostatnich latach na pogorszenie sytuacji kobiet, również w krajach bogatszych o wysokim wskaźniku równoÅ›ci pÅ‚ci, wpÅ‚ynęła pandemia COVID-19.
– Lockdowny stanowiÅ‚y wiÄ™ksze obciążenie dla kobiet niż dla mężczyzn, przykÅ‚adowo w aspekcie zatrudnienia. Kobiety musiaÅ‚y też wziąć na siebie ciężar opieki nad domem i dziećmi, co niekorzystnie wpÅ‚ynęło na ich zdolność do pracy i karierÄ™ zawodowÄ… – wyjaÅ›nia badaczka z The George Institute for Global Health. – Wciąż wystÄ™puje duża luka pÅ‚acowa pomiÄ™dzy pÅ‚ciami, nawet w krajach o wysokich dochodach, także w Unii Europejskiej. Co prawda UE zobowiÄ…zaÅ‚a siÄ™ do rozwiÄ…zania problemu nierównoÅ›ci pÅ‚ci i umieÅ›ciÅ‚a ten temat na szczycie swojej agendy, jednak pomimo wszelkich obietnic sprawy toczÄ… siÄ™ powoli. Dobrze wiemy, że kobiety nadal zmagajÄ… siÄ™ z istotnymi barierami i dyskryminacjÄ…, gdy starajÄ… siÄ™ o ważne i wpÅ‚ywowe stanowiska. Wciąż też spotykajÄ… siÄ™ z uwagami zwiÄ…zanymi z pÅ‚ciÄ…, które sÄ… caÅ‚kowicie nie do przyjÄ™cia.
Z badaÅ„ wynika, że szczególnie poprawa w zakresie równoÅ›ci pÅ‚ci w edukacji byÅ‚a powiÄ…zana z wydÅ‚użeniem siÄ™ oczekiwanej dÅ‚ugoÅ›ci życia obu pÅ‚ci. Badacze podkreÅ›lajÄ…, że edukacja jest fundamentem zacierania różnic miÄ™dzy pÅ‚ciami, a szczególnie istotne jest tu osiÄ…gniÄ™cie równoÅ›ci pÅ‚ci w zakresie edukacji. O ile w krajach o wysokim dochodzie problem braku dostÄ™pu kobiet do edukacji nie jest znaczÄ…cy, o tyle w krajach o niższych dochodach i o dalekich od Å›wiata Zachodu systemach wartoÅ›ci jest to duża przeszkoda.
– W Afganistanie, gdzie obserwowaliÅ›my, co system polityczny robi, aby ograniczać szanse rozwoju kobiet, dziewczynki w ogóle nie mogÄ… chodzić do szkoÅ‚y. Podobnie sprawy siÄ™ majÄ… w innych krajach i jest to coÅ›, czego jako globalne spoÅ‚eczeÅ„stwo nie możemy akceptować. Należy wywierać dużą presjÄ™ na te kraje, aby umożliwiÅ‚y powszechnÄ… edukacjÄ™ dla dziewczÄ…t i chÅ‚opców, bo bez odpowiedniego wyksztaÅ‚cenia ludzie nie bÄ™dÄ… mieli szansy osiÄ…gnąć peÅ‚ni swojego potencjaÅ‚u, stać siÄ™ niezależnymi i żyć w sposób, na jaki zasÅ‚ugujÄ… i jakiego pragnÄ… – apeluje dr Ana-Catarina Pinho-Gomes.
