– Cena maksymalna dla projektów offshore’owych wyznaczono na poziomie 319,60 zÅ‚, co byÅ‚o zgodne z ówczesnymi stawkami na Towarowej GieÅ‚dzie Energii, ale dziÅ› sÄ… one trzyipóÅ‚krotnie wyższe – mówi Dominika Taranko, dyrektor Forum Energii ZPP. To stanowi poważne ryzyko dla inwestorów planujÄ…cych budowÄ™ morskich farm wiatrowych na BaÅ‚tyku. NakÅ‚ada siÄ™ na nie także wzrost cen paliw, metali i innych surowców oraz osÅ‚abienie zÅ‚otego. – To po prostu podważa ekonomikÄ™ tych projektów – mówi ekspertka. TrwajÄ… jednak prace nad zmianami w prawie, które zdejmÄ… z inwestorów ryzyko zwiÄ…zane z tak drastycznymi zmianami warunków ekonomicznych.
– Inwestycje w morskÄ… energetykÄ™ wiatrowÄ… to sÄ… projekty wielkoskalowe. W pierwszej fazie inwestycji mamy najwiÄ™kszych polskich inwestorów, którzy dobrali sobie partnerów zagranicznych. To poważne podmioty, które z pewnoÅ›ciÄ… opieraÅ‚y decyzjÄ™ inwestycyjnÄ… o ekonomicznÄ… opÅ‚acalność tych projektów. SÄ… to projekty objÄ™te wsparciem i bardzo ważne, żeby wymiar tego wsparcia nie zostaÅ‚ rozwodniony ze wzglÄ™du na zmieniajÄ…ce siÄ™ warunki makroekonomiczne – mówi agencji Newseria Biznes Dominika Taranko.
Jak podkreÅ›la, morska energetyka wiatrowa napotyka w tej chwili wiele wyzwaÅ„ zwiÄ…zanych m.in. ze wzrostem cen surowców. W momencie, kiedy te inwestycje byÅ‚y planowane i kiedy uchwalano tzw. ustawÄ™ offshore’owÄ…, warunki makroekonomiczne byÅ‚y zupeÅ‚nie inne. To widać także w ustalonej prawnie i notyfikowanej Komisji Europejskiej cenie maksymalnej dla energii elektrycznej wytworzonej z morskich farm wiatrowych.
– Cena maksymalna zostaÅ‚a wyznaczona na poziomie 319,60 zÅ‚, co byÅ‚o zgodne z tym, na jakich poziomach ówczeÅ›nie handlowano energiÄ… na Towarowej GieÅ‚dzie Energii i rynkach hurtowych w Europie. Od tamtej pory na rynku bardzo dużo siÄ™ zmieniÅ‚o. Od póÅ‚tora roku obserwujemy wzrosty i trudno przewidzieć, w jakim horyzoncie sytuacja cenowa siÄ™ ustabilizuje. Ta cena od tamtej pory wzrosÅ‚a mniej wiÄ™cej trzyipóÅ‚krotnie, w zwiÄ…zku z tym zdecydowanie powinno to podlegać analizom i próbie znalezienia rozwiÄ…zania – mówi dyrektor Forum Energii ZwiÄ…zku PrzedsiÄ™biorców i Pracodawców. – Nie jest to Å‚atwe z tego wzglÄ™du, że ten wymiar cenowy jest notyfikowany w Komisji Europejskiej, wiÄ™c z całą pewnoÅ›ciÄ… jest to wyzwanie. Ale – o ile wiemy – zarówno prezes URE, jak i administracja już o nim wiedzÄ… i nad tym pracujÄ…. WiÄ™c liczymy na jakieÅ› pozytywne rozwiÄ…zanie.
Maksymalna cena za energię elektryczną z morskich farm wiatrowych wprowadzoną do sieci została wyznaczona w rozporządzeniu ministra klimatu i środowiska w marcu ub.r. Jednak branża już wtedy wskazywała, że jest ona zbyt niska.
– Kolejna kwestia jest taka, że waloryzacja ceny maksymalnej – prawdopodobnie przez omyÅ‚kÄ™ pisarskÄ…, bo pewnie nie to byÅ‚o intencjÄ… ustawodawcy – zostaÅ‚a uruchomiona dopiero wraz z drugÄ… decyzjÄ… prezesa URE, już po notyfikacji Komisji Europejskiej. To oznacza, że okres od momentu uzyskania pierwszej decyzji, przez notyfikacjÄ™, po decyzjÄ™ koncesyjnÄ… nie podlegaÅ‚ waloryzacji o inflacjÄ™. Tymczasem w trakcie póÅ‚tora roku ta inflacja nam siÄ™ rozszalaÅ‚a i rozpÄ™dza siÄ™ dalej – mówi Dominika Taranko.
Inwestorzy muszÄ… uwzglÄ™dnić w swoich projektach wzrost cen paliw, surowców i komponentów potrzebnych do budowy turbin na morzu.
– Inflacja byÅ‚a kalkulowana na poziomie 2,6 proc. i od tamtej pory wzrosÅ‚a o 400 proc. Do tego wzrost cen metali – szczególnie stali i aluminium, które poza turbinami stanowiÄ… gÅ‚ówny wydatek inwestycyjny – powoduje, że dzisiaj inwestorzy dziaÅ‚ajÄ… w zupeÅ‚nie innych warunkach. A to po prostu podważa ekonomikÄ™ tych projektów – mówi ekspertka.
Dyrektorka Forum Energii ZPP zauważa też, że w ustawie offshore’owej nie zostaÅ‚y uwzglÄ™dnione różnice kursowe, co jest istotne z punktu widzenia inwestorów, którzy dużą część wydatków ponoszÄ… w dolarach bÄ…dź euro.
– Dolar od ubiegÅ‚ego roku podrożaÅ‚ o zÅ‚otówkÄ™, wiÄ™c można Å‚atwo policzyć, z jak dużym wzrostem siÄ™ to wiąże, jeżeli chodzi o wydatki na podwykonawców bÄ…dź surowce – mówi Dominika Taranko. – Zdecydowanie trzeba pomyÅ›leć o zabezpieczeniu ryzyka kursowego, co nie zostaÅ‚o pierwotnie uwzglÄ™dnione, bo i dynamika na tych kursach walut nie byÅ‚a aż tak duża. Ale zÅ‚otówka siÄ™ osÅ‚abia. Dlatego dla inwestorów, którzy prowadzÄ… inwestycje gÅ‚ównie w walutach obcych, kluczowe jest to, żeby to ryzyko walutowe zabezpieczyć.
Kolejnym ryzykiem, które wiąże siÄ™ z coraz wyższymi kosztami na rynkach metali, sÄ… ewentualne opóźnienia w harmonogramach i ich finansowe konsekwencje.
– PrzykÅ‚adowo utrata podwykonawcy, który zadeklarowaÅ‚ montaż turbiny w okreÅ›lonym okresie, oznacza opóźnienie na poziomie nawet dwóch lat, bo tyle siÄ™ aktualnie czeka na tego rodzaju usÅ‚ugi. W zwiÄ…zku z tym inwestor, widzÄ…c rosnÄ…ce koszty, widzi też bardzo duże ryzyko z punktu widzenia realizacji inwestycji w terminie. To jest kluczowe zagadnienie z punktu widzenia naszej mocy w systemie i tego, jak bardzo potrzebujemy dzisiaj nowych źródeÅ‚ OZE, przede wszystkim w takiej skali jak morska energetyka wiatrowa – mówi ekspertka ZPP.
Branża zaapelowaÅ‚a już o pilnÄ… nowelizacjÄ™ ustawy offshore’owej i uwzglÄ™dnienia w niej m.in. mechanizmów waloryzacji stawki. Co istotne, zmiana ceny maksymalnej dla energii z morskich wiatraków może jednak wymagać ponownej notyfikacji Komisji Europejskiej, a sam ten proces mógÅ‚by opóźnić realizacjÄ™ projektu offshore w Polsce nawet o dwa lata.
– Część postulatów zostaÅ‚a uwzglÄ™dniona w projekcie ustawy, tzw. UC99. Problemem jest może tylko to, że w tym projekcie jest bodajże siedem czy osiem zagadnieÅ„, które w dość zÅ‚ożony sposób ingerujÄ… w ustawÄ™ o OZE i inne akty prawne. To powoduje, że procedowanie tego dokumentu zajęło już kilka miesiÄ™cy i prawdopodobnie nie mamy czasu na to, żeby czekać kolejnych kilka miesiÄ™cy – mówi Dominika Taranko.
Zgodnie z wykazem prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów planowany termin przyjÄ™cia projektu UC99 to IV kwartaÅ‚ br. Podczas niedawnej debaty zorganizowanej przez ZPP przedstawiciel resortu Å›rodowiska zapowiedziaÅ‚, że może siÄ™ to stać na przeÅ‚omie sierpnia i wrzeÅ›nia, a w IV kwartale zajmie siÄ™ nim Sejm. Oprócz doprecyzowania kwestii offshore i dodania regulacji eliminujÄ…cych ryzyko ciążące na inwestorach zawiera ona także zmiany m.in. w obszarach biometanu, klastrów energii czy modernizacji instalacji OZE oraz kontynuacji wsparcia dla tych, którym upÅ‚ywa 15-letni dotychczasowy system wsparcia. Dlatego resort rozważa wydzielenie kwestii morskich farm wiatrowych do odrÄ™bnej nowelizacji ustawy offshore.
Dyrektorka Forum Energii ZPP ocenia, że mimo trudnoÅ›ci dziÅ› nie ma ryzyka, aby inwestorzy wycofywali siÄ™ z projektów offshore’owych. Może siÄ™ ono jednak pojawić za kilka miesiÄ™cy, jeÅ›li prace nad zmianami legislacyjnymi bÄ™dÄ… siÄ™ przedÅ‚użać.
– Inwestorzy na pewno poważnie obserwujÄ… to, co siÄ™ obecnie dzieje, jeÅ›li chodzi chociażby o system wsparcia i analizÄ™ obecnych warunków ekonomicznych, bo muszÄ… ważyć potencjalne zyski i ryzyka. Natomiast to sÄ… na tyle poważne, dÅ‚ugofalowe decyzjÄ™, że moim zdaniem bÄ™dÄ… starali siÄ™ raczej wyczekać moment, w którym pojawiÄ… siÄ™ ewentualne zmiany legislacyjne. I dopiero po tym okresie bÄ™dÄ… podejmowali finalne decyzje inwestycyjne – mówi Dominika Taranko. – W opinii PSEW-u, który zrzesza wiÄ™kszość inwestorów w morskÄ… energetykÄ™ wiatrowÄ…, jeżeli takie zmiany legislacyjne nie pojawiÄ… siÄ™ do koÅ„ca października, to rzeczywiÅ›cie inwestorzy mogÄ… mieć poważny problem z podejmowaniem decyzji inwestycyjnych.
