– Konsumenci oczekujÄ…, że naturalność ma być oczywistoÅ›ciÄ…, czymÅ› podstawowym. Jeszcze kilkanaÅ›cie lat temu to byÅ‚ na rynku pewien wyróżnik, dzisiaj to jest już standardem. Wiele marek przeszÅ‚o na komunikacjÄ™ produktów pod kÄ…tem naturalnoÅ›ci skÅ‚adu – zauważa Anna Sambor, dyrektorka marketingu Herbapolu Lublin. Jak wskazuje, popularność naturalnej żywnoÅ›ci – wytworzonej w prosty sposób, z podstawowych skÅ‚adników – wynika z coraz wiÄ™kszej dbaÅ‚oÅ›ci konsumentów o zdrowie i Å›rodowisko, a wartość tego segmentu bÄ™dzie nadal rosnąć. Konsumenci czÄ™sto majÄ… jednak problem z definicjÄ… naturalnych produktów, na ogóÅ‚ utożsamiajÄ…c je z żywnoÅ›ciÄ… bio i eko.
– Produkty naturalne cieszÄ… siÄ™ dużym zainteresowaniem konsumentów. Natomiast trzeba siÄ™ zastanowić, co na dobrÄ… sprawÄ™ to oznacza, ponieważ produkt naturalny ma wiele definicji i jest różnie postrzegany przez wielu konsumentów. NajlepszÄ… jest chyba definicja produktu spożywczego, którego skÅ‚ad jest zrozumiaÅ‚y i nie budzi wÄ…tpliwoÅ›ci. WÅ‚aÅ›nie tak konsument postrzega produkt naturalny, czyli bez dodatków konserwantów, sztucznych barwników, sztucznych aromatów, polepszaczy i innych sÅ‚ów, które sÄ… niezrozumiaÅ‚e – mówi agencji Newseria Biznes Anna Sambor.
WedÅ‚ug definicji UrzÄ™du Ochrony Konkurencji i Konsumentów produkt „naturalny” to produkt wytworzony w prosty sposób (np. poprzez tÅ‚oczenie, suszenie, wÄ™dzenie, marynowanie), z naturalnych, niskoprzetworzonych i wyłącznie niezbÄ™dnych skÅ‚adników. PrzykÅ‚adem sÄ… chociażby sery, masÅ‚o czy jogurty bez dodatków albo Å›mietanka i Å›mietana, do których wytworzenia użyto wyłącznie mleka oraz niezbÄ™dnych w procesach przetwórczych enzymów i kultur drobnoustrojów lub soli spożywczej. Innymi sÅ‚owy, termin „naturalny/-e” w odniesieniu do żywnoÅ›ci oznacza nieskomplikowany proces produkcji i skÅ‚ad wolny od dodatku sztucznych substancji chemicznych – nie tylko dodatków, barwników czy aromatów, ale także takich substancji jak syntetyczne witaminy czy skÅ‚adniki mineralne.
– ByÅ‚ czas, kiedy producenci przeÅ›cigali siÄ™ na zamienniki cukru, stosujÄ…c coraz bardziej wysublimowane alternatywy, których nazw konsument czÄ™sto nie rozumiaÅ‚ i postrzegaÅ‚ je jako nienaturalne. Natomiast dzisiaj on czasem tak naprawdÄ™ woli widzieć w skÅ‚adzie cukier, bo zna ten skÅ‚adnik, niż np. maltodekstrynÄ™ i innego rodzaju sÅ‚odziki, których dziaÅ‚ania nie do koÅ„ca rozumie. To pokazuje, że definicja produktów naturalnych zależy w dużej mierze od Å›wiadomoÅ›ci konsumentów – dodaje dyrektorka marketingu Herbapolu Lublin.
Jak wskazuje Narodowe Centrum Edukacji Å»ywieniowej, „naturalny” w rozumieniu konsumentów oznacza najczęściej: bez dodatków, w tym bez konserwantów i bez sztucznych barwników, za to barwiony skÅ‚adnikami owocowymi lub warzywnymi, minimalnie przetworzony i taki, którego skÅ‚ad jest prosty i zrozumiaÅ‚y.
– Na pewno dużym zainteresowaniem cieszÄ… siÄ™ produkty, które sÄ… wÅ‚aÅ›nie proste w skÅ‚adzie, ze skÅ‚adników, które konsument rozumie i może okreÅ›lić ich pochodzenie, za którymi stoi jakaÅ› historia i które dajÄ… poczucie, że sÄ… dobre dla zdrowia – mówi Anna Sambor. – Ważne jest też to, że one muszÄ… być smaczne, bo naturalność nigdy nie zwycięży z przyjemnoÅ›ciÄ… jedzenia i o tym producenci naturalnej żywnoÅ›ci czÄ™sto zapominajÄ…. Sam skÅ‚ad i pochodzenie sÄ… niewystarczajÄ…ce, produkt spożywczy musi smakować, bo konsument już do niego wtedy nie wróci.
Wraz z rosnÄ…cÄ… popularnoÅ›ciÄ… żywnoÅ›ci naturalnej w przemyÅ›le spożywczym coraz częściej stosuje siÄ™ pojÄ™cie „clean label”, czyli czysta etykieta, na której lista skÅ‚adników powinna być krótka i klarowna, a syntetyczne lub obco brzmiÄ…ce nazwy wyeliminowane. CzÄ™sto podkreÅ›lajÄ… to już dobrze znane konsumentom hasÅ‚a takie jak „bez konserwantów”, „wyłącznie naturalne barwniki” czy „bez sztucznych dodatków”. „Clean label” nie jest jednak pojÄ™ciem prawnym, a jego definicja nie jest do koÅ„ca sformalizowana, dlatego – siÄ™gajÄ…c po taki produkt – zawsze warto sprawdzić i przyjrzeć siÄ™ temu, czy deklaracje producenta to nie tylko pusty frazes.
– Jeszcze kilkanaÅ›cie lat temu naturalność to byÅ‚ pewien wyróżnik. Wiele firm, marek przeszÅ‚o na komunikacjÄ™ produktów pod kÄ…tem naturalnoÅ›ci skÅ‚adu i w tej chwili to jest już podstawÄ… w branży spożywczej – zauważa ekspertka. – OczywiÅ›cie jeszcze nie wszyscy producenci sÄ… po tej stronie mocy, czasami technologie nie pozwalajÄ…, czasami sam produkt jest taki, a nie inny i trudno w nim szukać naturalnoÅ›ci. Niemniej jednak w kategoriach spożywczych doszliÅ›my do tego, że naturalność jest pewnego rodzaju oczekiwaniem konsumentów, że jest to standard produktu, a nie coÅ›, czego trzeba siÄ™ doszukiwać, rozumieć, edukować.
Popularność żywnoÅ›ci ekologicznej wynika z coraz wiÄ™kszej dbaÅ‚oÅ›ci konsumentów o zdrowie i Å›rodowisko. StÄ…d ich coraz bardziej Å›wiadome i etyczne wybory zakupowe.
– Prognozy dla tego rynku sÄ… oczywiste – każdy z producentów bÄ™dzie dalej dążyÅ‚ do tego, żeby jego produkty byÅ‚y w jak najwiÄ™kszym stopniu naturalne, zdrowe dla konsumentów, ale też dobre dla Å›rodowiska. Ten trend bÄ™dzie tylko postÄ™pować, bÄ™dzie coraz bardziej powszechnym standardem – ocenia dyrektorka marketingu Herbapolu Lublin.
Jak wskazuje, żywność naturalna bywa utożsamiana z żywnoÅ›ciÄ… bio i eko. To jednak nie do koÅ„ca to samo – produkty ekologiczne muszÄ… m.in. mieć odpowiednie certyfikaty, a produkty naturalne nie. Poza tym to okreÅ›lenie stosuje siÄ™ raczej do żywnoÅ›ci wyprodukowanej bez chemicznych Å›rodków ochrony roÅ›lin, sztucznych nawozów, antybiotyków etc. Produkty bio i eko czÄ™sto z zaÅ‚ożenia sÄ… jednak naturalne.
– Nie ma danych dla tak zdefiniowanego rynku. SÄ… dane dla rynku produktów bio, produktów organicznych, ponieważ tu sÄ… wymagane konkretne certyfikaty, które należy zdobyć dla takiego produktu. Natomiast w przypadku szeroko pojÄ™tego rynku produktów naturalnych trudno dyskutować o jego wielkoÅ›ci, ponieważ on nie jest monitorowany – mówi Anna Sambor.
WedÅ‚ug raportu Koalicji na Rzecz Rozwoju Rynku Å»ywnoÅ›ci BIO i NielsenIQ wartość samego rynku żywnoÅ›ci ekologicznej w Polsce jest szacowana na ok. 1,36 mld zÅ‚ w cenach detalicznych brutto (0,5 proc. caÅ‚ego rynku spożywczego). W 2020 roku ta wartość wzrosÅ‚a o 10 proc. r/r, a – jak wskazujÄ… eksperci – popyt na takie produkty dodatkowo zwiÄ™kszyÅ‚a pandemia COVID-19, ponieważ konsumenci zaczÄ™li przykÅ‚adać wiÄ™kszÄ… wagÄ™ do swojego zdrowia. Jednak uÅ›rednione wydatki Polaków na certyfikowanÄ… żywność ekologicznÄ… per capita wciąż sÄ… niewielkie i wynoszÄ… ok. 8 euro (ok. 35 zÅ‚) rocznie, podczas gdy Å›rednia unijna to ok. 76 euro rocznie.
– Produkty organiczne i bio, których ceny siÄ™ zmieniajÄ…, sÄ… coraz bardziej dostÄ™pne, naprawdÄ™ wielu Polaków już na nie stać, nawet w dobie kryzysu. Natomiast jesteÅ›my też w przeÅ‚omowym momencie, kiedy rozmawiamy o jakoÅ›ci pożywienia, a nie o jego iloÅ›ci. Czasami te wybory konsumenckie nie sÄ… podyktowane cenÄ…, ale majÄ… wiele motywacji, które stojÄ… za wyborem w sklepie. Czasem klient woli zjeść dany produkt w wersji takiej, która naprawdÄ™ da mu poczucie satysfakcji z wielu wzglÄ™dów: smakowych, zdrowotnych, dobra dla planety, jeÅ›li chodzi o skÅ‚ad, opakowanie, pozyskiwanie surowców. Dla mnie takim produktem jest na przykÅ‚ad czekolada – jem jÄ… rzadko, ale kiedy kupujÄ™, to już naprawdÄ™ bardzo dobrej jakoÅ›ci – mówi ekspertka.
