WedÅ‚ug NEMO, Sieci Europejskich Organizacji Muzealnych, spoÅ‚eczna rola muzeów wykracza daleko poza ich tradycyjne funkcje. W coraz bardziej spolaryzowanym Å›wiecie muzea mogÄ… odgrywać kluczowÄ… rolÄ™ w promowaniu dialogu i spójnoÅ›ci spoÅ‚ecznej, zachÄ™cać do dyskusji, mogÄ… też peÅ‚nić rolÄ™ oÅ›rodków integracji spoÅ‚ecznej. DziÄ™ki przybliżaniu obcych kultur mogÄ… też zmienić spojrzenie na rynek pracy.
– WspóÅ‚czeÅ›nie muzea sÄ… bardzo dynamicznie rozwijajÄ…cymi siÄ™ i zmieniajÄ…cymi instytucjami. KiedyÅ› myÅ›leliÅ›my, że to praca przy obiektach, w magazynie, opisywanie muzealiów, praca archiwalna, dzisiaj wiemy, że to jest przede wszystkim kontakt z publicznoÅ›ciÄ… – podkreÅ›la w rozmowie z agencjÄ… Newseria dr Magdalena Wróblewska, dyrektorka PaÅ„stwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. – To możliwość ksztaÅ‚towania nowych programów, które wykraczajÄ… poza tradycyjne dziaÅ‚ania muzealne, opracowywanie obiektów, udostÄ™pnianie ich w postaci wystaw czy publikacji. Chodzi o nawiÄ…zanie dialogu z różnymi grupami spoÅ‚ecznymi.
Muzea to już nie tylko tradycyjne repozytoria eksponatów. Sieć Europejskich Organizacji Muzealnych NEMO ocenia, że odgrywajÄ… one kluczowÄ… rolÄ™ w promowaniu dialogu i spójnoÅ›ci spoÅ‚ecznej. Jako zaufane instytucje mogÄ… zapewnić bezpieczne przestrzenie do dyskusji na temat pilnych problemów czy kontrowersyjnych kwestii. WykorzystujÄ…c swoje mocne strony w zaufaniu, budowaniu empatii i opowiadaniu historii, muzea mogÄ… zwiÄ™kszyć swój wpÅ‚yw, stajÄ…c siÄ™ aktywnymi uczestnikami rozwoju życia spoÅ‚ecznego.
– W muzealnictwie jest najwiÄ™ksze pole, żeby poszukiwać nowych rozwiÄ…zaÅ„, niestandardowych podejść w tworzeniu programu dla publicznoÅ›ci, w budowaniu relacji z różnymi grupami spoÅ‚ecznymi, nawiÄ…zywania dialogu. To miejsce, gdzie mamy przestrzeÅ„ na eksperyment, poszukiwanie nowych, do tej pory jeszcze niepraktykowanych rozwiÄ…zaÅ„ – wskazuje Magdalena Wróblewska.
PrzykÅ‚adem może być program „Wbrew stereotypom”, którym Muzeum Etnograficzne chce zastÄ…pić stereotypy dotyczÄ…ce postrzegania Afryki w Europie peÅ‚niejszym i bardziej adekwatnym obrazem. Wystawa fotografii „Afrotopie”, która jest częściÄ… tego programu, pozwala spojrzeć na AfrykÄ™ oczami 18 osób pochodzÄ…cych z krajów wschodu i zachodu tego kontynentu i dziÄ™ki temu uÅ›wiadomić sobie stereotypy wytwarzane przez relacje prasowe i reporterskie, przez fotografie turystów lub pracowników misji humanitarnych. Z kolei wystawa „Wybielanie” ma na celu ukazanie i przezwyciężenie ograniczeÅ„ charakterystycznych dla tradycyjnie pojÄ™tego zamykania Afryki w muzeum.
– Program „Wbrew stereotypom”, który realizowany jest w PaÅ„stwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, dotyczy tego, jak różne stereotypy, ksztaÅ‚towane do tej pory na temat krajów Afryki Subsaharyjskiej, Wschodniej i Zachodniej, zaciążyÅ‚y na naszym postrzeganiu tych spoÅ‚ecznoÅ›ci. W tym programie staramy siÄ™ poddać refleksji obrazy, które mamy utrwalane w pamiÄ™ci, obrazy, które pokazujÄ… albo kraje nÄ™kane gÅ‚odem, klÄ™skami żywioÅ‚owymi, wojnami, albo z drugiej strony piÄ™kne pejzaże afrykaÅ„skie. Chcemy te obrazy odwrócić, zanegować i pokazać wspóÅ‚czesnÄ… AfrykÄ™ tak, jak widzÄ… jÄ… jej mieszkaÅ„cy – tÅ‚umaczy dyrektorka muzeum.
Jak podkreÅ›la, pokazywane fotografie majÄ… nie tylko przeÅ‚amywać stereotypy, ale także przypomnieć, że „Afryka to nie paÅ„stwo”, lecz miejsce wielu kultur, historii, tradycji i spoÅ‚ecznoÅ›ci, a wyzwania, które przed nimi stojÄ…, nie różniÄ… siÄ™ znaczÄ…co od tych, przed którymi stoi reszta Å›wiata.
Program PaÅ„stwowego Muzeum Etnograficznego może peÅ‚nić ważnÄ… rolÄ™ w zwiÄ™kszaniu Å›wiadomoÅ›ci na temat mieszkaÅ„ców Afryki, którzy coraz częściej decydujÄ… siÄ™ na pracÄ™ w Polsce. Raport z badania sondażowego „Migranci w polskich firmach”, przeprowadzonego przez Legalito, FundacjÄ™ EWL oraz Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, wskazuje, że osoby z Afryki pracujÄ… w ok. 42 proc. firm, które obecnie zatrudniajÄ… obcokrajowców spoza UE. Dla porównania pracownicy z Azji sÄ… zatrudniani w ok. 60 proc. przedsiÄ™biorstw, a z Ukrainy – w 96 proc. Jednak ten odsetek może siÄ™ zwiÄ™kszać. 61 proc. badanych przedsiÄ™biorstw przyznaÅ‚o, że planuje zwiÄ™kszenie liczby zatrudnionych cudzoziemców spoza UE, a 23 proc. z nich chce wÅ‚aÅ›nie zatrudniać obywateli krajów afrykaÅ„skich.
Raport GI Group „Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce. Wyzwania i szanse” pokazuje, że pracodawcy dostrzegajÄ… obawy i opór polskich pracowników wobec wspóÅ‚pracy z cudzoziemcami. Najczęściej przyczynÄ… tych obaw sÄ… bariery jÄ™zykowe i komunikacyjne (36,5 proc.) oraz stereotypy i uprzedzenia wÅ›ród polskich pracowników (31 proc.). To zjawisko jest zauważalne zwÅ‚aszcza w najwiÄ™kszych przedsiÄ™biorstwach, co może wynikać z efektu skali – im wiÄ™ksza organizacja, tym wiÄ™cej osób, a co za tym idzie, wiÄ™ksze prawdopodobieÅ„stwo wystÄ™powania takich postaw.
– Program „Wbrew stereotypom” pozwala odwrócić pewne myÅ›lenie o pracownikach, którzy przyjeżdżajÄ… do Polski z różnych krajów Afryki Subsaharyjskiej. DziÄ™ki temu, że pokazujemy AfrykÄ™ i jej mieszkaÅ„ców w sposób odbiegajÄ…cy od tych szkodliwych klisz i utrwalonych obrazów, pozwalamy na pobudzenie pewnej empatii i wrażliwoÅ›ci, na zobaczenie ich w innych rolach, niż przypisalibyÅ›my im stereotypowo. W tym sensie można powiedzieć, że różnym spoÅ‚ecznoÅ›ciom dajemy nowe szanse na rynku pracy, dajemy szanse na nowe spojrzenie przez nowych pracodawców na nich i na ich umiejÄ™tnoÅ›ci – przekonuje dr Magdalena Wróblewska.
Wystawa „Afrotopie” bÄ™dzie dostÄ™pna dla zwiedzajÄ…cych do poÅ‚owy wrzeÅ›nia br.
