W Polsce dziaÅ‚a ok. 430 biogazowni i jedna biometanownia. Z szacunków European Biogas Association wynika, że jesteÅ›my jednym z piÄ™ciu krajów europejskich o najwiÄ™kszym potencjale w produkcji biometanu. Przedstawiciele branży podkreÅ›lajÄ…, że polski rynek rozwija siÄ™ zbyt maÅ‚o dynamicznie, a powodem sÄ… opóźnienia legislacyjne. Inwestorzy liczÄ… na dalsze procedowanie przepisów, które byÅ‚y „zaszyte” w ustawie wiatrakowej zawetowanej w sierpniu przez prezydenta.
Jak podaje Ministerstwo Klimatu i Åšrodowiska, realny potencjaÅ‚ Polski w produkcji biometanu wynosi wedÅ‚ug szacunków Narodowego Centrum BadaÅ„ i Rozwoju okoÅ‚o 3,2 mld m3 rocznie. W Polsce funkcjonuje ok. 430 biogazowni, w tym 178 rolniczych, 57 mikroinstalacji rolniczych (o mocy do 50 kW), 93 na skÅ‚adowiskach Å›mieci i 102 na oczyszczalniach Å›cieków. Zgodnie z danymi Agencji Rynku Energii wykazujÄ… siÄ™ one mocÄ… zainstalowanÄ… na poziomie 320 MW i rocznÄ… produkcjÄ… energii elektrycznej wynoszÄ…cÄ… blisko 1,6 TWh.
– PrzemysÅ‚ biogazowy i biometanowy rozwija siÄ™ w naszym kraju od 20 lat, ale ciÄ…gle zbyt maÅ‚o dynamicznie. Dzieje siÄ™ tak ze wzglÄ™du na opóźnienia regulacyjne w ustawodawstwie oraz aktach wykonawczych, za które odpowiedzialne sÄ… poszczególne ministerstwa czy nawet kolejne, nastÄ™pujÄ…ce po sobie rzÄ…dy – mówi agencji Newseria Artur Zawisza, prezes Unii Pracodawców i Producentów PrzemysÅ‚u Biogazowego i Biometanowego. – Jeżeli mamy zaledwie okoÅ‚o 300 MW mocy zainstalowanej i dopiero pierwszÄ… biometanowniÄ™ podłączonÄ… do sieci gazowej, bo te 300 MW sÄ… w biogazie kogeneracyjnym, to jest to dalece mniej, niż wynikaÅ‚oby z naszego potencjaÅ‚u bioodpadowego czy szerzej rolniczego, a także Å›ciekowego i odpadowego.
Zasady i warunki wykonywania dziaÅ‚alnoÅ›ci w zakresie wytwarzania biogazu rolniczego, w tym biogazu i biometanu w instalacjach OZE, okreÅ›la ustawa z 20 lutego 2015 roku o odnawialnych źródÅ‚ach energii. We wrzeÅ›niu 2023 roku weszÅ‚a w życie ustawa o uÅ‚atwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu. MiaÅ‚a ona na celu m.in. przyspieszenie procesu budowy takich instalacji, uÅ‚atwienie wydania warunków przyłączenia biogazowni rolniczej do sieci czy też zwolnienie z obowiÄ…zku zmiany przeznaczenia gruntów oraz ich wyłączenia dla biogazowni rolniczych lokalizowanych w gospodarstwach rolnych na powierzchni nie wiÄ™kszej niż 1 ha.
– Mamy ustawÄ™, która reguluje rynek biogazu, ale ona w niewystarczajÄ…cy sposób pozwala przeprowadzić inwestycje w biogazownie z uwagi na to, że proces inwestycyjny jest skomplikowany. JeÅ›li weźmiemy pod uwagÄ™ inwestycje w biogazownie rolnicze, czyli poniżej 0,5 MW, nie musimy uzyskiwać decyzji Å›rodowiskowej, ale proces uzyskania warunków zabudowy i przyłączenia do sieci jest dÅ‚ugi i skomplikowany, co wiele osób zniechÄ™ca. WiÄ™ksze inwestycje wymagajÄ… uzyskania decyzji Å›rodowiskowej i tu mamy takÄ… sytuacjÄ™, gdzie musimy prowadzić dialog z mieszkaÅ„cami lokalnych spoÅ‚ecznoÅ›ci – mówi agencji Newseria Piotr WÅ‚odawiec, radca prawny i starszy partner w Kancelarii Prokurent.
Wsparcie dla budowy biogazowni powyżej 1 MW przewidywaÅ‚a przygotowana przez rzÄ…d nowelizacja dotyczÄ…ca OZE, która dotyczyÅ‚a także poluzowania zasad stawiania elektrowni wiatrowych. W sierpniu br. zostaÅ‚a ona jednak zawetowana przez prezydenta Karola Nawrockiego, wÅ‚aÅ›nie ze wzglÄ™du na przepisy dotyczÄ…ce lokalizacji wiatraków, mimo pozytywnej opinii prezydenta na temat zapisów biogazowych.
– ChcielibyÅ›my, aby przepisy biometanowe procedować osobno, nie łączÄ…c ich z innymi budzÄ…cymi kontrowersje, jak choćby przepisy dotyczÄ…ce energetyki wiatrowej. Mamy jednoznacznÄ… deklaracjÄ™ ministrów z Kancelarii Prezydenta, że z ich strony bÄ™dzie peÅ‚ne wsparcie dla przepisów biometanowych, co nam powiedziano podczas wizyty branżowej Porozumienia dla Biogazu i Biometanu w Kancelarii Prezydenta w dniu weta do ustawy wiatrakowej – przypomina Artur Zawisza. – To jest nasz apel do Ministerstwa Klimatu i Åšrodowiska, także Ministerstwa Energii oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi, aby doprowadziÅ‚y do wyodrÄ™bnienia przepisów biometanowych z caÅ‚ej zawetowanej uprzednio ustawy i doprowadziÅ‚y do ich szybkiego uchwalenia, bez żadnych „domieszek” legislacyjnych.
Kancelaria Prezydenta zapowiedziaÅ‚a prace nad nowymi przepisami dotyczÄ…cymi biogazu. JednoczeÅ›nie prezydent podkreÅ›liÅ‚, że docenia biogazownie jako szczególne odnawialne źródÅ‚o energii, ponieważ stabilnie (w odróżnieniu od źródeÅ‚ pogodozależnych) wytwarzajÄ… energiÄ™ elektrycznÄ…. W jego opinii energia z biogazu wpÅ‚ywa stabilizujÄ…co na sieć elektroenergetycznÄ… i jest pożądanym elementem polskiego miksu energetycznego.
– Kancelaria Prezydenta jest gotowa na stanowisko branży, które byÅ›my rekomendowali, aby ze strony kancelarii zostaÅ‚y zÅ‚ożone przepisy biometanowe jako projekt prezydencki. My jeszcze siÄ™ z tym wstrzymujemy, ponieważ czekamy na inicjatywÄ™ Ministerstwa Klimatu i Åšrodowiska. Jeżeli siÄ™ jej doczekamy, a w szczególnoÅ›ci gdyby ona miaÅ‚a siÄ™ przerodzić w tzw. projekt poselski, który podlega najszybszej możliwej ze wszystkich innych procedur Å›cieżce legislacyjnej w Sejmie, to my bÄ™dziemy wspomagać ten projekt, niezależnie od tego, które z ugrupowaÅ„ by go zÅ‚ożyÅ‚o – mówi prezes UPEBBI. – Dopiero gdyby nie byÅ‚o dojrzaÅ‚ego projektu poselskiego akceptowanego przez ministerstwo, wtedy wrócimy do Kancelarii Prezydenta.
Jak podkreÅ›la, przepisy biometanowe, które byÅ‚y „zaszyte” w tzw. ustawie wiatrakowej, byÅ‚y poprawnie skonstruowane i popierane przez branżę. Nie wyczerpywaÅ‚y one jednak jej postulatów.
– PotrzebowalibyÅ›my poluzowania w ocenach oddziaÅ‚ywania na Å›rodowisko, aby instalacje zintegrowane z chowem i hodowlÄ… zwierzÄ…t, jeżeli sÄ… do 1 MW, nie wymagaÅ‚y decyzji Å›rodowiskowej. Jest również kwestia ceny referencyjnej dla biogazu, aby wynosiÅ‚a ona nie 90 czy 95, ale 100 proc. ceny referencyjnej zawartej w rozporzÄ…dzeniu ministerialnym. To, że ustawa ucina 5 lub 10 proc., traktujemy jako swego rodzaju zaburzenie konkurencji – podkreÅ›la Artur Zawisza. – Ważna jest również kwestia rezerwacji np. 500 MW, chociaż Ministerstwo Rolnictwa mówiÅ‚o o 2 tys. MW mocy dla biogazowni rolniczych w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym, aby nie można byÅ‚o odmówić warunków przyłączenia biogazowni, bo ona jest tym stabilnym, ale też sterowalnym i dyspozycyjnym źródÅ‚em energii, prawie że jedynym, jeżeli idzie o odnawialne źródÅ‚a energii.
– Moim zdaniem należaÅ‚oby wyłączyć biogazownie i biometanownie jako oddzielnÄ… kategoriÄ™ odnawialnych źródeÅ‚ energii, bo one sÄ… sterowalne i nie sÄ… pogodozależne. Tego typu źródÅ‚a dobrze wpÅ‚ywajÄ… na krajowÄ… sieć przesyÅ‚owÄ…, czyli moglibyÅ›my pomyÅ›leć nad pewnymi zmianami w aktualnie obowiÄ…zujÄ…cych przepisach – mówi Piotr WÅ‚odawiec.
– Inwestorzy czekajÄ… na odblokowanie przepisów biometanowych, bo oni zainwestowali w proces administracyjny, w pozyskiwanie warunków przyłączenia, w nabywanie nieruchomoÅ›ci, a wiÄ™c zaangażowali pieniÄ…dze, które dzisiaj sÄ… zamrożone – dodaje Artur Zawisza.
