Surowsze kary dla przestÄ™pców, zniesienie terminu przedawnienia i zrównanie przestÄ™pstw offline z tymi dokonywanymi w internecie – to niektóre zmiany zaproponowane przez Parlament Europejski do przepisów dotyczÄ…cych ochrony dzieci przed nadużyciami seksualnymi. EuroposÅ‚owie chcÄ…, by byÅ‚y to kwestie zharmonizowane w ramach UE. Szczególnie istotne jest dostosowanie prawa do wyzwaÅ„ zwiÄ…zanych z rozwojem nowych technologii – powinno ono uwzglÄ™dniać m.in. filmy czy obrazy wytworzone z pomocÄ… AI.
23 czerwca rozpoczęły siÄ™ negocjacje miÄ™dzy Parlamentem a RadÄ… w sprawie ostatecznego ksztaÅ‚tu dyrektywy dotyczÄ…cej zwalczania nadużyć seksualnych dzieci. Stanowisko PE w tej sprawie zostaÅ‚o przyjÄ™te na sesji plenarnej w ubiegÅ‚ym tygodniu 599 gÅ‚osami, przy dwóch przeciw i 62 wstrzymujÄ…cych siÄ™.
– JeÅ›li chodzi o wykorzystywanie seksualne dzieci, to chcemy harmonizacji przepisów w ramach Unii Europejskiej, jeÅ›li chodzi o karanie sprawców. Uważamy, że te kary powinny być dotkliwe. Należy wydÅ‚użyć czas przedawnienia i chronić dzieci za wszelkÄ… cenÄ™ – podkreÅ›la w rozmowie z agencjÄ… Newseria Jadwiga WiÅ›niewska, posÅ‚anka do Parlamentu Europejskiego z Prawa i SprawiedliwoÅ›ci.
EuroposÅ‚owie przegÅ‚osowali m.in. zmianÄ™ obowiÄ…zujÄ…cych w caÅ‚ej UE definicji przestÄ™pstw pedofilii. Zaproponowali także podniesienie maksymalnych kar za przestÄ™pstwa pedofilii, za rekrutowanie dzieci do prostytucji, posiadanie i dystrybucjÄ™ materiaÅ‚ów dotyczÄ…cych wykorzystywania dzieci w celach seksualnych. ZgÅ‚oszone przez PE poprawki do projektu Komisji dotyczÄ… m.in. tego, by kary za te przestÄ™pstwa wobec dzieci nie byÅ‚y zmniejszane, gdy ofiara osiÄ…gnęła wiek przyzwolenia. Jak wskazano, „przepisy dotyczÄ…ce wieku przyzwolenia nie powinny być interpretowane w sposób, który w jakikolwiek sposób ograniczaÅ‚by kryminalizacjÄ™ niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych i wykorzystywania dzieci, które osiÄ…gnęły wiek przyzwolenia, ponieważ żadne dziecko nie może wyrazić zgody na niegodziwe traktowanie w celach seksualnych”.
PosÅ‚owie postulujÄ… też wprowadzenie nowej definicji przyzwolenia w przypadku dzieci powyżej wieku przyzwolenia seksualnego. UważajÄ…, że interakcje miÄ™dzy rówieÅ›nikami oparte na zgodzie nie powinny być karalne, chyba że istnieje zależność lub nadużycie zaufania. Udawanie rówieÅ›nika uznajÄ… jednak za karalnÄ… okoliczność obciążajÄ…cÄ….
Stanowisko PE zakÅ‚ada także zniesienie okresów przedawnienia dla przestÄ™pstw tego typu wobec dzieci. To zdaniem europosÅ‚ów potrzebna zmiana, ponieważ ofiary – ze wzglÄ™du na szczególnÄ… podatność na zagrożenia, ograniczenia rozwojowe, towarzyszÄ…ce im poczucie winy i wstydu – czÄ™sto nie sÄ… w stanie tego zgÅ‚osić nawet kilkadziesiÄ…t lat później. Pokrzywdzeni powinni również móc siÄ™ ubiegać o odszkodowanie przez czas nieokreÅ›lony.
– BÄ™dÄ… podniesione kary i bÄ™dzie wydÅ‚użony czas przedawnienia przestÄ™pstw pedofilskich. Jest to konieczne i powinno to być zharmonizowane na terenie caÅ‚ej Unii Europejskiej – ocenia europosÅ‚anka.
PE chce także, by przepisy dyrektywy w wiÄ™kszym stopniu uwzglÄ™dniaÅ‚y realia rozwoju nowych technologii. MajÄ… one umożliwić Å›ciganie przestÄ™pstw seksualnych wobec dzieci niezależnie od tego, czy doszÅ‚o do nich w internecie, czy w Å›wiecie rzeczywistym. Dlatego do katalogu przestÄ™pstw dodano m.in. różne metody wytwarzania i przetwarzania obrazów dziecka, np. z wykorzystaniem sztucznej inteligencji, technologii deepfake lub w warunkach rozszerzonej, rozbudowanej lub wirtualnej rzeczywistoÅ›ci. EuroposÅ‚owie chcÄ… wyraźnie uznać za przestÄ™pstwo korzystanie z systemów sztucznej inteligencji zaprojektowanych lub dostosowanych gÅ‚ównie do przestÄ™pstw pedofilii. Zatwierdzili również przepisy dotyczÄ…ce transmisji na żywo takich przestÄ™pstw i rozpowszechniania w internecie powiÄ…zanych materiaÅ‚ów.
– Zauważamy zagrożenia pÅ‚ynÄ…ce z internetu i coraz wiÄ™kszÄ… trudność w wyÅ‚apywaniu sprawców. Cyberprzemoc, cyberprzestÄ™pstwa sÄ… tym, co czyha na dzieci, dlatego też proponujemy takie regulacje, które spowodujÄ…, że bÄ™dzie Å‚atwiej wyÅ‚apywać sprawców przestÄ™pstw pedofilskich – mówi Jadwiga WiÅ›niewska. – Firmy technologiczne powinny brać odpowiedzialność na swoje barki. Powinny być regulacje, które bÄ™dÄ… zobowiÄ…zywaÅ‚y firmy do blokowania tego rodzaju treÅ›ci – to jest konieczne.
Jak informuje PE w uzasadnieniu proponowanych zmian, w ciÄ…gu ostatniej dekady nastÄ…piÅ‚ gwaÅ‚towny wzrost rozpowszechniania materiaÅ‚ów przedstawiajÄ…cych niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych. Katalizatorami tego wzrostu byÅ‚y wiÄ™ksza obecność dzieci w internecie i najnowsze osiÄ…gniÄ™cia technologiczne. Dane National Center for Missing and Exploited Children (NCMEC) wskazujÄ…, że liczba zgÅ‚oszeÅ„ dotyczÄ…cych wykorzystywania seksualnego dzieci w internecie wzrosÅ‚a z 1 mln w 2010 roku do ponad 21,7 mln w 2020 roku, a trzy lata później już do ponad 36 mln. NCMEC zidentyfikowaÅ‚o wówczas ponad 50 tys. pilnych zgÅ‚oszeÅ„ dotyczÄ…cych dzieci znajdujÄ…cych siÄ™ w bezpoÅ›rednim niebezpieczeÅ„stwie. W ubiegÅ‚ym roku w raportach znajdowaÅ‚o siÄ™ 62,9 mln zdjęć, filmów i innych plików zwiÄ…zanych z przypadkami wykorzystywania seksualnego dzieci. Wzrosty liczby zgÅ‚oszeÅ„ odnotowano w kategoriach zwiÄ…zanych z uwodzeniem online (wzrost o 192 proc. r/r), handlem dziećmi w celach seksualnych (+55 proc.), a także wykorzystywaniem generatywnej sztucznej inteligencji w procederze nadużyć seksualnych wobec dzieci (+1325 proc.).
– Niestety skala problemu z roku na rok roÅ›nie, sprawcy sÄ… coraz bardziej przebiegli w tych kwestiach i zagrożenie w zwiÄ…zku z rozwojem technologii informatycznych jest coraz wiÄ™ksze – podkreÅ›la polityczka.
EuroposÅ‚owie podkreÅ›lili także potrzebÄ™ zacieÅ›niania wspóÅ‚pracy transgranicznej: organów krajowych m.in. z Eurojustem i Europolem, a także rozwijania i poprawiania mechanizmów zgÅ‚aszania takich przestÄ™pstw oraz zapewnienia szybkich i skutecznych dziaÅ‚aÅ„ przeciwko sprawcom.
Równolegle do prac nad dyrektywÄ… toczÄ… siÄ™ również prace nad rozporzÄ…dzeniem w sprawie materiaÅ‚ów przedstawiajÄ…cych niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych w internecie.
